Prace doktorskie i habilitacyjne | PhD Dissertations and Postdoctoral Thesis
http://hdl.handle.net/11089/1035
2024-03-28T17:23:19ZPrzymus tworzenia w narracjach artystów. Perspektywa psychopedagogiczna
http://hdl.handle.net/11089/50720
Przymus tworzenia w narracjach artystów. Perspektywa psychopedagogiczna
Janiszewska, Agnieszka
Centralnym przedmiotem rozważań w dysertacji pt. „Przymus tworzenia w narracjach artystów. Perspektywa psychopedagogiczna” jest charakterystyka silnej potrzeby tworzenia – przymusu tworzenia – oraz znaczenie tej potrzeby dla samorealizacji doświadczających jej artystów. Celem podjętych badań była eksploracja właściwości przymusu tworzenia oraz rozpoznanie jej znaczenia dla procesu samorealizacji jednostek (grupy zaproszonych do badań artystów). Badania o charakterze eksploracyjnym zorientowane były jakościowo. Zastosowaną techniką był wywiad swobodny z elementami narracji (Urbaniak-Zając, 2016). W badaniach udział wzięło 24 artystów.
Wynikiem analiz jest dysertacja, która składa się ze wstępu, dziewięciu rozdziałów oraz zakończenia. Na podstawie wyników badań przymus tworzenia zdefiniowałam jako intensywnie odczuwaną potrzebę artystycznej ekspresji, motywującą jednostki do regularnego zaangażowania w proces twórczy, który często generuje u nich wysoko pozytywne stany emocjonalne, w tym zwłaszcza stan przepływu – flow (Csíkszentmihályi, 2008). Do najważniejszych właściwości tej kategorii należą: autoteliczność potrzeby tworzenia związana z odczuwaniem wysoko pozytywnych stanów emocjonalnych (w tym zwłaszcza przepływu – flow) podczas procesu twórczego, wysoka intensywność odczuwania potrzeby tworzenia i jej intensywna gratyfikacja (regularne zaangażowanie w pracę twórczą), a także dyskomfort / cierpienie psychiczne jednostki w wyniku deprywacji potrzeby tworzenia. W kontekście drugiego członu postawionego celu badań za ważny wniosek uznać należy, iż gratyfikacja przymusu tworzenia stanowi równocześnie gratyfikację potrzeby samorealizacji. Oznacza to, że gratyfikacja przymusu tworzenia ma znaczenie dla wzrostu poczucia satysfakcji życiowej, „bycia sobą” i (najczęściej) poczucia sensu życia (które przyjęłam jako wskaźniki samorealizacji).
Csíkszentmihályi, M. (2008). Flow. The Psychology of Optimal Experience. Harperperennial.
Urbaniak-Zając, D. (2016). W poszukiwaniu teorii działania profesjonalnego pedagogów: Badania rekonstrukcyjne. Oficyna Wydawnicza Impuls.
2023-01-01T00:00:00ZWybrane zasoby osobiste a funkcjonowanie szkolne wczesnych adolescentów
http://hdl.handle.net/11089/49931
Wybrane zasoby osobiste a funkcjonowanie szkolne wczesnych adolescentów
Fronczak, Adrianna
Przedmiotem niniejszej dysertacji są opinie badanych uczniów szkoły gimnazjalnej na temat ich funkcjonowania szkolnego i zasobów osobistych. Celem przeprowadzonych badań było rozpoznanie związku między wybranymi zasobami osobistymi, tj. poczuciem kompetencji osobistej, umiejętnością radzenia sobie w sytuacjach trudnych (stresowych), poziomem optymizmu oraz poczuciem koherencji (poczuciem zrozumiałości, zaradności i sensowności) wczesnych adolescentów a ich funkcjonowaniem w szkole.
Praca składa się ze wstępu, trzech rozdziałów teoretycznych, metodologicznych założeń badań własnych (rozdział IV) oraz czterech rozdziałów, w których zaprezentowano wyniki przeprowadzonych badań oraz ich interpretację. Całość dopełniają podsumowanie i wnioski, spis tabel oraz rysunków, aneks, streszczenie oraz słowa kluczowe.
Na potrzeby niniejszej pracy skorzystano z literatury z zakresu pedagogiki, psychologii, socjologii, filozofii, medycyny, metodologii nauk i statystyki.
2023-01-01T00:00:00ZTrauma dziecięca a objawy depresji i tendencje samobójcze u kobiet i mężczyzn. Rola wczesnych nieadaptacyjnych schematów i powodów do życia
http://hdl.handle.net/11089/48732
Trauma dziecięca a objawy depresji i tendencje samobójcze u kobiet i mężczyzn. Rola wczesnych nieadaptacyjnych schematów i powodów do życia
Siewierska, Joanna
Cel: Ogólnym celem niniejszej pracy było określenie związków między doświadczeniem traumy w dzieciństwie a nasileniem objawów depresji i tendencji suicydalnych z uwzględnieniem mediującej roli czynników poznawczych (tj. nieadaptacyjnych schematów oraz powodów do życia). Badanie służyło również odpowiedzi na pytanie czy męska depresja, w której poza klasycznymi objawami (m.in. obniżenie nastroju, anhedonia) występują symptomy eksternalizacyjne (np. wybuchy złości, agresywność, zachowania ryzykowne), jest fenotypem charakterystycznym tylko dla mężczyzn, czy może występować również u kobiet. Skoncentrowano się także na poznaniu patomechanizmów podtrzymujących analizowane zaburzenia u kobiet i mężczyzn.
Osoby badane i metoda: Uczestnikami badania było 135 osób (68 kobiet i 67 mężczyzn) z rozpoznaniem depresji. Badanie przeprowadzono jednoetapowo przy użyciu narzędzi samoopisowych tj. ankiety socjodemograficznej, Kwestionariusza Traumy Dziecięcej (CTQ), Kwestionariusza Schematów Younga (YSQ–S3–PL), Kwestionariusza Zachowań Suicydalnych (SBQ-R), Gotlandzkiej Skali Męskiej Depresji (GDMS) oraz Skali Powodów do Życia (RFL-48), zaadaptowanej na potrzeby niniejszego badania.
Wyniki: Nie wystąpiły różnice międzypłciowe w nasileniu objawów depresji. Mężczyźni wykazali wyższy poziom tendencji suicydalnych niż kobiety. W przypadku mężczyzn kluczowe znaczenie dla rozwoju zaburzeń zdrowia psychicznego miało doświadczanie traumy emocjonalnej (w szczególności zaniedbania emocjonalnego), zaś u kobiet przemocy seksualnej. Bez względu na płeć najistotniejszą, pośredniczącą rolę pełniły schematy z domeny rozłączenie/ odrzucenie, a spośród powodów do życia - przekonanie o radzeniu sobie (u kobiet dodatkowo poczucie odpowiedzialności wobec rodziny).
Wnioski: Nieadaptacyjne schematy wzmacniają, a powody do życia osłabiają relację między traumą dziecięcą a depresją i tendencjami samobójczymi. Atypowy obraz depresji może występować także u kobiet. Istnieją różnice w ścieżkach rozwoju zaburzeń zdrowia psychicznego w zależności od płci.
2023-01-01T00:00:00ZSatysfakcja z życia rodzinnego a tożsamość osobista matek i ojców osób z zespołem Downa w cyklu życia rodziny
http://hdl.handle.net/11089/48322
Satysfakcja z życia rodzinnego a tożsamość osobista matek i ojców osób z zespołem Downa w cyklu życia rodziny
Kaliszewska, Karolina
Przedstawiane badania stanowią przejaw zainteresowań naukowych rodzinami osób z zespołem Downa z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym i znacznym. W badaniach starano się ustalić, czy zmienia się poziom satysfakcji matek i ojców z życia rodzinnego w zależności od fazy cyklu życia rodziny, a w szczególności: czy zmienia się ich satysfakcja z życia rodzinnego (depresyjność, poczucie stresu, postrzeganie własnej autonomii, ogólna ocena satysfakcji z życia, subiektywna ocena funkcjonowania dziecka, subiektywna ocena rodziny, poczucie wsparcia). W szczególności próbowano odpowiedzieć na pytanie czy matki i ojcowie różnią się nasileniem poszczególnych wymiarów i statusów tożsamości w zależności od fazy cyklu życia rodziny. Dodatkowo, starano się udzielić odpowiedzi na pytanie czy istnieje zależność pomiędzy satysfakcją z życia rodzinnego w poszczególnych fazach cyklu życia rodziny a wymiarami i statusami tożsamości osobistej matek i ojców.
Otrzymane wyniki badań stanowią podstawy do sformułowania prezentowanych niżej wniosków końcowych:
Wśród rodziców osób z zespołem Downa z głębszym stopniem niepełnosprawności intelektualnej występuje różny poziom satysfakcji z życia rodzinnego oraz różny poziom komponentów tej satysfakcji.
Różnice w poziomie ogólnej satysfakcji z życia rodziny i w poziomie poszczególnych komponentów są zależą od etapu cyklu życia rodziny.
Występują różnice w nasileniu wymiarów i statusów tożsamości osobistej rodziców osób z zespołem Downa z głębszym stopniem niepełnosprawności intelektualnej i są one uzależnione od etapów cyklu życia rodziny, tj. wraz z przechodzeniem rodziców przez kolejne etapy cyklu życia rodziny tożsamość osobista rodziców podlega progresywnym przemianom w kierunku tożsamości osiągniętej.; The presented research is a display of scientific interest in the families of people with Down syndrome with moderate and severe intellectual disability. The study sought to determine whether the level of satisfaction of mothers and fathers with family life changes depending on the phase of the family life cycle, and in particular: whether their assessment of general satisfaction with family life changes (that is; depression, sense of stress, perception of their own autonomy, general assessment of satisfaction with life, subjective assessment of the child's functioning, subjective assessment of the family, sense of support). In particular, an attempt was made to answer the question of whether mothers and fathers differ in the intensity of particular dimensions and identity statuses depending on the phase of the family life cycle. In addition, an attempt was made to answer the question whether there is a relationship between satisfaction with family life in particular with 0phases of the family life cycle and the dimensions and statuses of the personal identity of mothers and fathers.
The obtained research results are the basis for the formulation of the following final conclusions:
Among parents of people with Down syndrome with a more severe degree of intellectual disability, there is a different level of satisfaction with family life and different levels of components of this satisfaction.
Differences in the level of overall satisfaction with the life of the family and in the level of individual components depend on the stage of the family life cycle.
There are differences in the severity of the dimensions and statuses of the personal identity of the parents of people with Down syndrome with a more severe degree of intellectual disability and they depend on the stages of the family life cycle, i.e. as the parents go through the successive stages of the family life cycle, the personal identity of the parents undergoes progressive changes towards the identity achieved.
2023-01-01T00:00:00Z