Wydział Biologii i Ochrony Środowiska | Faculty of Biology and Environmental Protectionhttp://hdl.handle.net/11089/12024-03-14T11:07:45Z2024-03-14T11:07:45ZTargeted inhibition of the ATR/CHK1 pathway overcomes resistance to olaparib and dysregulates DNA damage response protein expression in BRCA2MUT ovarian cancer cells, Sonata Bis 2019/34/E/NZ7/00056, Sonata Bis-9 (dataset)Rogalska, Anetahttp://hdl.handle.net/11089/507332024-03-07T12:47:53Z2023-01-01T00:00:00ZTargeted inhibition of the ATR/CHK1 pathway overcomes resistance to olaparib and dysregulates DNA damage response protein expression in BRCA2MUT ovarian cancer cells, Sonata Bis 2019/34/E/NZ7/00056, Sonata Bis-9 (dataset)
Rogalska, Aneta
Olaparib is a PARP inhibitor (PARPi) approved for targeted treatment of ovarian cancer (OC). However, its efficacy is impeded by the inevitable occurrence of resistance. This study investigated whether the cytotoxic activity of olaparib could be synergistically enhanced in olaparib-resistant OC cells with BRCA2 reversion mutation by the addition of inhibitors of the ATR/CHK1 pathway. Moreover, this study provide insights into alterations in the DNA damage response (DDR) pathway induced by combination treatments. Antitumor activity of olaparib alone or combined with an ATR inhibitor (ATRi, ceralasertib) or CHK1 inhibitor (CHK1i, MK-8776) was evaluated in OC cell lines sensitive (PEO1, PEO4) and resistant (PEO1-OR) to olaparib. Antibody microarrays were used to explore changes in expression of 27 DDR-related proteins. Olaparib in combination with ATR/CHK1 inhibitors synergistically induced a decrease in viability and clonogenic survival and an increase in apoptosis mediated by caspase-3/7 in all OC cells. Combination treatments induced cumulative alterations in expression of DDR-related proteins mediating distinct DNA repair pathways and cell cycle control. In the presence of ATRi and CHK1i, olaparib-induced upregulation of proteins determining cell fate after DNA damage (PARP1, CHK1, c-Abl, Ku70, Ku80, MDM2, and p21) was abrogated in PEO1-OR cells. Overall, the addition of ATRi or CHK1i to olaparib effectively overcomes resistance to PARPi exerting anti-proliferative effect in BRCA2MUT olaparib-resistant OC cells and alters expression of DDR-related proteins. These new molecular insights into cellular response to olaparib combined with ATR/CHK1 inhibitors might help improve targeted therapies for olaparib-resistant OC.
2023-01-01T00:00:00ZKomórkowe mechanizmy aktywności biologicznej sulfonamidów, pochodnych układu pirazolo[4,3-e][1,2,4]triazyny w prawidłowych i nowotworowych komórkach człowieka in vitroKciuk, Mateuszhttp://hdl.handle.net/11089/502412024-02-23T06:34:12Z2023-01-01T00:00:00ZKomórkowe mechanizmy aktywności biologicznej sulfonamidów, pochodnych układu pirazolo[4,3-e][1,2,4]triazyny w prawidłowych i nowotworowych komórkach człowieka in vitro
Kciuk, Mateusz
Na całym świecie liczba zachorowań na choroby nowotworowe stale wzrasta, a rozwój oporności komórek w odpowiedzi na stosowane środki chemioterapeutyczne przyczynia się do ograniczonej skuteczności ich leczenia. Pomimo postępów w leczeniu chorób nowotworowych, chemioterapia nadal pozostaje jednym z głównych sposobów walki z nowotworami. Poszukiwanie nowych, skutecznych leków chemioterapeutycznych jest, zatem jednym z głównych obszarów badań naukowych. Wiele obecnie stosowanych leków przeciwnowotworowych zawiera w swojej strukturze pierścienie heterocykliczne. W niniejszej pracy oceniono aktywność biologiczną nowych, syntetycznych sulfonamidowych pochodnych pirazolo[4,3-e]tetrazolo[1,5-b][1,2,4]triazyny (związków MM). Badania miały na celu ocenę mechanizmów komórkowych odpowiedzialnych za aktywność tych związków. Badano stopień cytotoksyczności, genotoksyczności, zdolność do indukowania apoptozy oraz stresu oksydacyjnego w komórkach nowotworowych i prawidłowych człowieka w układzie in vitro. Sulfonamidowe pochodne pirazolo[4,3-e]tetrazolo[1,5-b][1,2,4]triazyny wykazały wyższą aktywność cytotoksyczną wobec komórek nowotworowych gruczolakoraka trzustki (BxPC-3), raka jelita grubego (HCT-116) i raka prostaty (PC-3), niż wobec komórek prawidłowych. Największą wrażliwość na działanie cytotoksyczne badanych pochodnych wykazały komórki linii PC-3, następnie komórki linii BxPC-3 oraz komórki linii HCT-116, przy czym najwyższą aktywność cytotoksyczną wykazywał związek MM137. Stwierdzono wzrost uszkodzeń DNA w komórkach nowotworowych poddanych inkubacji z badanymi związkami, co potwierdziło genotoksyczne działanie sulfonamidowych pochodnych pirazolo[4,3 e]tetrazolo[1,5-b][1,2,4]triazyny. Badane związki wykazywały również działanie proapoptotyczne oraz prooksydacyjne, szczególnie w komórkach linii BxPC-3. Analiza ekspresji genów wskazuje na udział białka GADD45α (ang. growth arrest and DNA-damage-inducible, alpha) w zahamowaniu proliferacji oraz klonogenności 86 komórek nowotworowych w odpowiedzi na badane pochodne oraz na indukcję nekroptozy i/lub apoptozy komórek nowotworowych. Badania in silico sugerują obiecujące właściwości farmakokinetyczne badanych związków oraz wskazują na kinazę AKT2, jako główny cel molekularnego działania sulfonamidowych pochodnych pirazolo[4,3-e]tetrazolo[1,5-b][1,2,4]triazyny. Strategiczne włączenie układu heterocyklicznego pirazolo[4,3 e]tetrazolo[1,5-b][1,2,4]triazyny w chemiczną strukturę cząsteczek nowych potencjalnych leków może mieć istotne znaczenie dla projektowania związków o wysokiej aktywności przeciwnowotworowej oraz selektywności.
2023-01-01T00:00:00ZWpływ niklu na procesy związane ze stresem oksydacyjnym i metabolizmem azotu w siewkach ogórkaWitusińska, Aleksandrahttp://hdl.handle.net/11089/491712024-01-17T09:39:09Z2023-01-01T00:00:00ZWpływ niklu na procesy związane ze stresem oksydacyjnym i metabolizmem azotu w siewkach ogórka
Witusińska, Aleksandra
Nikiel (Ni) jest zaklasyfikowany do mikroelementów i w niskich dawkach korzystnie wpływa na wzrost i rozwój roślin. Jednak w nadmiernych stężeniach pierwiastek ten wykazuje działanie fitotoksyczne. Działanie niklu jest wielokierunkowe, jednak uważa się że u podstaw toksyczności tego metalu dla roślin leży wywoływany przez niego stres oksydacyjny. Fitotoksyczność Ni dla roślin może być także związana z zakłócaniem przebiegu podstawowych przemian metabolicznych.
Materiał badawczy stanowiły siewki ogórka (Cucumis sativus) odmiany Cezar uprawiane hydroponicznie na pożywce Hoaglanda, nie zawierającej Ni (kontrola) bądź z dodatkiem Ni o stężeniu 10 μM. Po 2 i 3 tygodniach do analiz pobierano I i II liść oraz korzeń roślin kontrolnych i traktowanych Ni. Głównym celem pracy było zbadanie wpływu Ni na parametry związane ze stresem oksydacyjnym oraz metabolizmem azotu. Wpływ Ni na procesy pro- i antyoksydacyjne badano oceniając zawartość anionorodnika ponadtlenkowego (O2∙-), nadtlenku wodoru (H2O2), poziom wczesnych i końcowych produktów peroksydacji lipidów jako markerów stresu oksydacyjnego, a także aktywność enzymów antyoksydacyjnych: dysmutazy ponadtlenkowej (SOD), katalazy (CAT), peroksydazy askorbinianowej (APX), peroksydazy glutationowej (GSH-Px) oraz peroksydaz klasy III oznaczanych wobec guajakolu (GPOX) i syringaldazyny (SPOX). Ponadto oznaczano aktywność S- transferazy glutationowej (GST), przepuszczalność błon, profil fosfolipidów i stopień ich nienasycenia. Przeprowadzono również analizę profilu związków fenolowych i aktywności amoniakoliazy L-fenyloalaniny (PAL). Wpływ Ni na metabolizm azotu monitorowano poprzez analizę aktywności uczestniczących w nim enzymów: reduktazy azotanowej (NR), reduktazy azotynowej (NiR), syntetazy glutaminowej (GS), syntazy glutaminianowej (GOGAT) i dehydrogenazy glutaminianowej (GDH) oraz analizę zawartości jonów azotanowych (NO3-), amonowych (NH4+) oraz kwasu glutaminowego. Wykonano także analizę profilu ekspresji genów dla białek związanych z metabolizmem azotu.
2023-01-01T00:00:00ZAnaliza wybranych aspektów zachowania psa domowego Canis lupus familiarisPąsiek, Magdalenahttp://hdl.handle.net/11089/489622023-12-30T03:13:08Z2023-01-01T00:00:00ZAnaliza wybranych aspektów zachowania psa domowego Canis lupus familiaris
Pąsiek, Magdalena
Celem niniejszych badań była analiza wybranych aspektów zachowania psa domowego oraz czynników wpływających na jego zmiany. Szczenięta pochodzące z hodowli domowej, o wzbogaconym środowisku, są lepiej przystosowane do życia w zurbanizowanym świecie i bardziej odporne na różne bodźce. Szczenięta, które przebywają w mało urozmaiconym w bodźce otoczeniu (hodowla kojcowa), są mniej stabilne psychicznie. Szczenięta od 5 tygodnia posiadają umiejętność odczytywania ludzkich gestów. Wyniki potwierdziły przyjętą hipotezę, że rozumienie wskazówek komunikacyjnych u psów nie może być wyjaśnione procesem udomowienia, ontogenezy, procesu uczenia się lub socjalizacji, a jedynie doborem naturalnym. W świetle teorii ewolucji wszystkie odziedziczone cechy, które zwiększają dostosowanie, są faworyzowane przez dobór naturalny, tak też jest w przypadku komunikacji pies-człowiek. Sprawdzano zmianę zachowania psa po adopcji za pomocą ankiet. Przeprowadzona analiza wykazała zmniejszenie się zachowań lękowych, zwiększenie posłuszeństwa i chęci podążania za człowiekiem oraz większą chęć do zabawy. Przeprowadzono także, rozpowszechnione przez internet, badania ankietowe, sprawdzające jakie czynniki (np. płeć, kastracja, socjalizacja) mogą wpływać na wystąpienie zachowań agresywnych w stosunku do ludzi. Badania potwierdziły, że zabieg kastracji zwiększa zachowania agresywne. Analiza wykazała, że dorosłe psy pochodzące z hodowli domowej były mniej agresywne niż psy z hodowli kojcowej. Badanie wykazało również różnice prezentowanych zachowań pomiędzy rasami oraz kladami. Spośród badanych ras najbardziej agresywne okazały się gończy polski oraz jamniki, natomiast najrzadziej wykazywały agresję american staffordshire terrier, co jest wbrew panującym stereotypom.
Zrozumienie procesów związanych z ontogenezą i socjalizacją psa sprzyja prawidłowemu wychowaniu psa, co przynosi korzyści obydwu stronom. Zwierzę przestaje być przedmiotem a staje się podmiotem i prawdziwym towarzyszem człowieka.
2023-01-01T00:00:00Z